Omdat er verschillende meetinstrumenten bestaan om eenzaamheid te meten, variëren de resultaten van onderzoeken over de omvang van eenzaamheid aanzienlijk. Tussen de 40 en 70 procent van de 12- tot 25-jarigen geeft aan zich soms eenzaam te voelen. Dit percentage is hoog, maar op zichzelf geen reden tot paniek.
Het wordt pas zorgwekkend wanneer gevoelens van eenzaamheid langdurig aanhouden, wat bij 3 tot 10 procent van de jongeren het geval is. Langdurige eenzaamheid kan leiden tot zowel mentale als fysieke klachten, zoals slapeloosheid, angst, depressie, verslaving, en zelfs hart- en vaatziekten. Bovendien kan het invloed hebben op het maatschappelijk functioneren, bijvoorbeeld door school- of werkuitval. Dit is waarom het belangrijk is om alert te blijven op eenzaamheidsgevoelens.
Het is cruciaal om te voorkomen dat eenzaamheid escaleert naar vereenzaming. De grens is niet strikt: een paar weken eenzaamheid is niet per se zorgwekkend, maar wanneer het langer dan zes maanden aanhoudt, is dat wel een signaal om actie te ondernemen.
Lichamelijke signalen
- verminderde zelfzorg
- aanhoudende vermoeidheid
- terugkerende hoofdpijn
- verhoogde spierspanning
- verminderde eetlust
Psychische signalen
- negatief zelfbeeld en laag zelfvertrouwen
- gevoelens van zinloosheid en uitzichtloosheid
- gevoelens van verlatenheid
- teleurstelling
- somberheid en verdriet
- boosheid en frustratie
- verlies van vertrouwen in anderen
Sociale signalen
- weinig of geen sociale contacten
- gebrek aan sociale steun
Gedragsmatige signalen
- beperkte sociale vaardigheden
- afstand houden tot anderen
- claimend gedrag
- sterk op zichzelf gericht zijn
- overmatig middelengebruik of verslaving
Levensgebeurtenissen
- overlijden van een dierbare
- echtscheiding
- ziekte of beperking bij zichzelf of een naaste
- verhuizing, migratie of drastische verandering van woonomgeving
- verlies van werk
- financiële problemen
Bronnen
Van de Maat, J. W., & De Vries, S. (2022). Verkenning eenzaamheid onder jongeren: Meer aandacht voor sociale en mentale gezondheid. Movisie.
Zorg voor Beter. (2024, mei 5). Eenzaamheid signaleren. https://www.zorgvoorbeter.nl/thema-s/welbevinden-en-levensvragen/eenzaamheid/eenzaamheid-signaleren